Levend verlies, het is iets dat maar weinig mensen begrijpen.
Als je kind een diagnose krijgt en je daarbij te horen krijgt dat zijn/haar toekomst er anders uit zal zien dan je had verwacht dan doet dat pijn. Je moet rouwen en het ergste… Het slijt niet. Als ze ouder worden dan komen er keer op keer nieuwe momenten die je met de neus op de feiten drukken.
Ik heb het 5x met mijn kinderen meegemaakt, maar bij hen had ik na de rouwperiode nooit echt meer zware opflakkeringen van de pijn die het met zich meebrengt. Ze zijn altijd geweest wie ze zijn en dat heb ik best ‘vlot’ kunnen aanvaarden. Toch zijn er mensen die deze pijn wel blijven voelen en dat is echt normaal en oké.
Mijn man daarentegen is een ander verhaal. Er is namelijk een man van voor en na zijn hersenletsel. Ik weet hoe hij ervoor was. Daarom is het voor mij veel pijnlijker.
Iets meer dan 2 jaar geleden kreeg hij een zwaar ongeval op het werk. Hij kroop door het oog van de naald en ziet er ogenschijnlijk normaal uit. Niets is minder waar. Hij hield er dus een hersenletsel over, iets waar we dagelijks de gevolgen van dragen. Hij heeft goede en minder goede periodes en elke minder goede periode is er die zware opstoot van levend verlies. Het doet pijn, ik haat het, ween en vloek.
Als ik er over praat zeggen mensen vaak ‘Wees blij dat hij nog leeft.’ of ‘Hij kan toch nog veel.’. Vaak wil ik dan roepen dat het vaak gemakkelijker zou zijn geweest als hij niet door dat oog van de naald was gekropen. Dat hij er gewoon niet meer was. En ja, ik ben er zeker van dat mijn leven nu 2 jaar later dan gemakkelijker zou zijn. Toch wil ik dat niet. In ben elke dag dankbaar dat hij nog leeft en ik voor hem kan en mag zorgen. Maar levend verlies doet pijn, dat heeft tijd nodig en dat mag gewoon pijn blijven doen. We komen er wel. Samen.
Een kleine tip
Ken je iemand waarvan iemand in de dichte omgeving iets mee heeft gemaakt waardoor alle verwachtingen moeten bijgesteld worden? Luister, oordeel niet en zeg vooral niet waar ze blij om moeten zijn. Dat laatste weten die mensen zelf wel. Gewoon luisteren. Meer is er niet nodig.
Wat heeft dat nu met fotografie te maken?
Ik moet denken aan die keer dat ik het gezin van een goede vriendin fotografeerde. De zoon ging het laatste jaar sterk achteruit. Door the big C. zag ik ze bijna niet meer en zag ik dus ook de zoon niet achteruit gaan. Ik ken hem als die grote teddybeer die honderduit tegen mij vertelde over al zijn passies. Die me mee nam naar overal om dingen te tonen en continu de gesprekken onderbrak omdat hij toch ook iets wilde vertellen of tonen. Ja, ik denk er met een glimlach aan terug.
Nu is het niet meer zo. Hij is nu volledig hulpbehoevend geworden en die welbespraaktheid, die is bijna helemaal weg. Toen ik van hen een fotoshoot deed, zagen we echter stukjes terugkomen. Stukjes van die welbespraakte kerel die dingen wilde tonen en vertellen. Die stukjes heb ik op beeld vastgelegd.
Zo is het ook bij mijn man. Op onderstaande foto zie je hem goedlachs zijn zoon helpen zoals hij dat vroeger ook deed. In werkelijkheid vraagt dit enorm veel van hem. Hij ziet zijn kinderen doodgraag, maar er voor zorgen is gewoon moeilijker geworden en met name dan het spelen en zot doen. Zo’n foto is een kleine terugblik naar hoe het was en daar geniet ik enorm van.
Uiteraard kunnen die stukje niet altijd naar boven worden gehaald. En nog moeilijker als er geen ‘voor’ was. Toch ga je vaak zien aan foto’s dat er meer mooie dingen inzitten dan je in het dagelijkse leven ervaart. Dat geeft een boost, een enorme boost.
Foto’s van vroeger
Maar ook de foto’s van voor het ongeval. Ik ben altijd een fotofreak geweest, maar mijn man staat niet zo heel veel op de foto’s en al zeker niet in het dagelijkse leven. Poserend met het gezin, dat af en toe wel. De foto’s waar hij wel opstaat zijn nu zoveel meer waard en heb ik spijt dat ik er nooit meer heb gemaakt. Niet om naar terug te kijken met pijn en te denken aan het verlies dat we nu hebben, maar wel om terug te kijken naar de mooie dingen die we samen hadden en hoe kleiner die dingen waren, des te waardevoller ze zijn.
Laat de alledaagse sleur geen sleur zijn!
Denk je nu van ‘Maar het alledaagse is zo’n sleur!’, wel laat het geen sleur zijn. Laat het vastleggen op beeld. Laat je gezin vastleggen op beeld, ook jezelf. Je weet maar nooit wat er gebeurt en geloof mij… Ook ik dacht dat het ons nooit zou overkomen. Niet twijfelen, pak je gsm of fototoestel en leg het vast. Je zal merken dat die sleur, eigenlijk niet zo’n sleur is. Dat die sleur bomvol mooie momenten zit.
Zorg dat je geen spijt hebt van de beelden die je nooit hebt gemaakt.